Η ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΗΚΤΙΔΑ

Ας γνωρίσουμε το τετράχορδο όργανο:

Βλέπουμε εδώ πηκτίδα τετράχορδη βου, κε, πα, δη ή Ε, Α, D, G (μι λα ρε σολ)

Τετράχορδη πηκτίδα λύρα E A D G



Ας  δούμε τα μέρη της

Βλέπουμε από αριστερά τις χορδές και από πάνω τα κλειδιά
δίπλα κάτω το χορδοκράτη και τους  καβαλάρηδες
δίπλα το κυρίως σώμα και από πάνω του την γέφυρα όπου τοποθετούνται.
Η πηκτίδα όπως παρατηρούμε δεν έχει αντηχείο, ελάχιστη ενίσχυση προσφέρουν τα μπράτσα της που δονούνται σαν δίχαλο διαπασών.
Την τοποθετούμε όρθια στον αριστερό μηρό.
Ακουμπάει στο μηρό του ποδιού μας ο χορδοκράτης.
Έτσι δεν λειτουργεί ως αποσβεστήρας το πόδι μας.

κλειδιά, χορδές, καβαλάρης β, καβαλάρης α, χορδοκράτης, γέφυρα, κυρίως σώμα με βραχίονες

χορδοκράτης και καβαλάρης α

κλειδιά και καβαλάρης β

κλειδιά και καβαλάρης β


Στην αρχή δεν χρησιμοποιούμε τον  τελαμώνα που δεν φαίνεται καν εδώ, απλά την κρατάμε με το αριστερό. από τον έξω προς εμάς βραχίονα στο καμπύλο του μέρος.
Η πρώτη δοκιμή είναι να δονήσουμε ελεύθερες τις χορδές με το δάκτυλο σαν άρπα.
Αυτό γίνεται με τον δείκτη και τον αντίχειρα.Θα μας δώσει να καταλάβουμε πόσο λίγο είναι να έχουμε μόνο τέσσερις τόνους στη διάθεση μας.
Μετά μαζί με τον τελαμώνα που περνάμε σαν βραχιόλι στο αριστερό ενώ η λύρα τοποθετείται όρθια στον μηρό του αριστερού ποδιού ενώ καθόμαστε σε κάθισμα με πλάτη-καρέκλα-χρησιμοποιούμε πένα μαντολίνου που κρατάμε με στο πλάι του δείκτη με τον αντίχειρα.

Το κούρδισμα περιληπτικά
Όταν το μουσικό όργανο είναι κουρδισμένο και έτοιμο μπορούμε να βρούμε κατευθείαν στις χορδές τους τόνους που θέλουμε.
Για να ξεκινήσουμε αυτό  που χρειάζεται δοκιμάζουμε την ετοιμότητα του οργάνου.
Δοκιμάζουμε το όργανο διεγείροντας με το δεξί χέρι με την πένα, ελεύθερες τις χορδές μια μία, είτε σφυρίζοντας την αντίστοιχη σφυρίχτρα από το κουρδιστήρι (Ε για την χοντρή χορδή G για την λεπτή) είτε απλά τοποθετούμε το ηλεκτρονικό κουρδιστήρι στο ξύλινο άκρο του βραχίονα και ελέγχουμε αν η κάθε χορδή που θα ηχήσει ηχεί όπως πρέπει χωρίς να φαλτσάρει  στην πρώτη περίπτωση ή στη δεύτερη να μην ξεφεύγει από τον δείκτη του ηλεκτρονικού οργάνου προς το συν ή το πλην.

Όταν όμως δεν είναι έτοιμο δεν έχει καν χορδές πρέπει πρώτα να τοποθετήσουμε τις χορδές και μετά να τις κουρδίσουμε σωστά.
Το κούρδισμα είναι μια διαδικασία λεπτομερής και χρειάζεται κουρδιστήρι σε μορφή σφυρίχτρας ή ηλεκτρονικό.

ΠΡΟΣΟΧΗ ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ.
ΜΙ ΛΑ ΡΕ ΣΟΛ που έχει τις ίδιες χορδές αλλά με αντίστροφη φορά δηλαδή η Μι είναι η χοντρή ενώ η Σολ η λεπτή.Τέτοιες χορδές δεν χρησιμοποιούνται σήμερα παρά σαν μουσειακές ιδιοκατασκευές και επομένως θα πάμε στις σύγχρονες χορδές μι λα ρε σολ βιολιού ή μαντολίνου που μπορούμε να χρησιμοποιούμε παντού στον κόσμο ως βιομηχανικό προιόν που είναι.

Εδώ θα χρησιμοποιήσουμε το αντίστοιχο σύγχρονο κούρδισμα
Οι χορδές τοποθετούνται μια μια ανοίγουμε με προσοχή τη συσκευασία χορδών για βιολί ή για μαντολίνο και τις απλώνουμε ώστε να μην διπλώσουν ή τσακίσουν.
Ξεκινάμε από τον χορδοκράτη και τη χοντρή χορδή την G που βρίσκεται όταν κρατάμε το όργανο στον αριστερό μηρό προς το σώμα μας.
Περνάμε το άκρο με εξόγγωμα στο χορδοκράτη έπειτα στην θέση του πρώτου καβαλάρη, του δεύτερου καβαλάρη και μετά στο κλειδί περνάμε την τρύπα του κλειδιού τεντώνουμε ελαφρά να ισιώσει και στακίζουμε ελαφρά στην τρύπα του κλειδιού ώστε να μείνει εκεί.
Συνεχίζουμε με την δεύτερη χορδή την D  χορδοκράτης, καβαλάρης α, καβαλάρης β, κλειδί ευθυγράμμιση τσάκισμα.
Συνεχίζουμε με την τρίτη χορδή την A χορδοκράτης, καβαλάρης α, καβαράλης β, κλειδί ευθυγράμμιση τσάκισμα.
Oλοκληρώνουμε τη φάση αυτή με την Ε χορδοκράτης, καβαλάρης α, καβαλάρης β, κλειδί ευθυγράμμιση τσάκισμα.

Επανερχόμαστε στην χοντρή χορδή, όπου το κλειδί θα γυρίσει με την φορά των δεικτών του ρολογιού. Η πρώτη στροφή φέρνει τη χορδή από πάνω ώστε να καβαλήσει στη δεύτερη περιστροφή τεντώνουμε χοντρικώς.
Κάνουμε το ίδιο για όλες τις χορδές.

Τελειώνουμε κάνοντας τις μικρορυθμίσεις με το χορδιστήρι, σφυρίζουμε με την Ε σφυρίχτρα και διεγείρουμε την ελεύθερη χορδή Ε την πιο ευαίσθητη που είναι και η πιο ψηλή, ώστε να ταιριάξει ο ήχος της χορδής με της σφυρίχτρας ή του δείκτη του ηλεκτρονικού οργάνου.
Έπειτα την Α, την D και τέλος  την G .

Ας δούμε την αλληλουχία των τόνων στην τετράχορδη  πηκτίδα, όχι όμως την πλήρη των τρισήμισυ οκτάβων που διαθέτει.Θα εξετάσουμε εδώ μόνο τις δύο που θα χρησιμοποιήσουμε συνολικά και κυρίως τη μία που θα χρησιμοποιούμε αρχικά.

χορδή  χοντρή
Ελεύθερη [G] Δη,   (σολ)|Κε  (λα)| Ζω    (σι) |νη (ντο)|πα (ρε)|
κλειδί
Ελεύθερη [D] Πα,   (ρε)  |Βου (μι)| Γα   ( φα) |Δη  σολ |
κλειδί
Ελεύθερη [Α]  ΚΕ,  (λα) |ΖΩ  (σι)| Νη  (ντο) |Πα  (ρε)|
κλειδί
Ελεύθερη [Ε]  ΒΟΥ, (μι)|ΓΑ (φα)| ΔΗ (σολ) |ΚΕ (λα) |
κλειδί
χορδή λεπτή

Με βάση την παραπάνω  ηχο-γεωγραφία έχουμε 13 τόνους ή δυο οκτάβες:

ΒΟΥ  ΓΑ  ΔΗ  ΚΕ  ΖΩ  Νη  Πα ,  Βου  Γα  Δη  Κε  Ζω  νη  πα.
(ΜΙ  ΦΑ  ΣΟΛ  ΛΑ  ΣΙ  Ντο  Ρε,   Μι  Φα  Σολ  Λα  Σι  ντο  ρε)


βλέπουμε την αρχαία χρήση εδώ

Παίρνουμε μια πένα και δονούμε με το δεξί τις ελεύθερες χορδές.

Ας επικεντρωθούμε αρχικά στην πρώτη οκτάβα από Νη σε νη.
Σε αυτό βοηθάει το αριστερό χέρι όταν δεθεί με τον τελαμώνα στον βραχίονα, επιτυγχάνεται με τα νύχια σαν νέους καβαλάρηδες .

βλέπουμε πως χρησιμοποιούνταν το κούρδισμα Μι λα ρε σολ


Ας έρθουμε στο σήμερα επειδή η λύρα που θα μας βοηθήσει είναι μια σημερινή πηκτίδα όπου το κούρδισμα της είναι αυτό ενός βιολιού ή ενός μαντολίνου ώστα να χρησιμοποιούμε τις χορδές τους.

Έτσι αφού τοποθετήσουμε αντίστοιχα τις χορδές στο σύγχρονο όργανο είναι έτοιμο να βρούμε σε συγκεκριμένα σημεία συγκεκριμένους ήχους με απόλυτη ακρίβεια στο διεθνές σύστημα.

Παίρνοντας τις διαστάσεις στην ταστιέρα ενός μαντολίνου έχουμε:
φτιάχνοντας σε ένα ριζόχαρτο την ηχογεωγραφία αυτή την αντιστρέφουμε και την καθαρογράφουμε αν θέλουμε να κρατήσουμε την αρχαία διάταξη των χορδών δηλαδή τις ψιλές χορδές προς το μέρος του σώματος του κιθαριστή ή όπως του διεθνούς που είναι αντίστροφο.
Για να κάνει κάποιος χρήση ρεπερτορίου μαντολίνου και βιολιού καλό είναι να κρατήσει την παρακάτω διάταξη που σε κάποιους επιτρέπει άμεση πρόσβαση λόγω προυπηρεσίας στα παραπάνω όργανα.

Η πρώτη άσκηση μπορεί να γίνει αυτή τη φορά με τη λύρα ώστε να καταφέρουμε να βγάλουμε τους ήχους που θέλουμε με ακρίβεια.

 Έτσι και στη συνέχεια εξάσκηση χωρίς τη λύρα πρώτα  -παραλλαγή-και τελικά με την λύρα -μέλος-